Wojciech Kilar, polski kompozytor, muzyk i pedagog, urodzony 17 lipca 1932 roku we Lwowie, zmarł 29 grudnia 2013 w Katowicach, zapisał się w annałach naszej historii jako jedna z najwybitniejszych postaci współczesnej muzyki klasycznej i filmowej. Był on światowej sławy artystą. W 2002 r. został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Trzy lata później otrzymał z rąk Ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” za wybitne osiągnięcia kulturalne rangi międzynarodowej. 19 listopada 2008 decyzją prezydenta Lecha Kaczyńskiego został uhonorowany Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Rok później odebrał z rąk arcybiskupa Gianfranco Ravasiego Medal Per artem ad deum, przyznawany przez Papieską Radę ds. Kultury. Ukoronowaniem jego niezrównanych dokonań artystycznych było otrzymanie Orderu Orła Białego 18 kwietnia 2012 roku.
Od początku lat sześćdziesiątych, razem z Krzysztofem Pendereckim i Henrykiem Góreckim współtworzył nową odsłoną polskiej szkoły awangardowej wraz z kierunkiem zwanym sonoryzmem. Skomponował on takie dzieła jak Herbsttag (1960), Krzesany (1974) czy Kościelec 1909 (1976). Na zamówienie dyrektora Filharmonii Warszawskiej Kazimierza Korda skomponował mszę w intencji pokoju na nowe tysiąclecie Missa pro pace.
Pozycja Wojciecha Kilara na arenie międzynarodowej jako jednego z najwybitniejszych kompozytorów muzyki filmowej jest niekwestionowana. Współpracował z wieloma reżyserami światowej sławy, takimi jak Andrzej Wajda, Kazimierz Kutz, Krzysztof Zanussi, Roman Polański, Francisco Ford Coppola czy Jane Champion. Wyjątkowy sukces o skali globalnej odniósł jako kompozytor do filmu Dracula. W roku 1999 otrzymał propozycję skomponowania muzyki do filmu Władca Pierścieni od reżysera Petera Jacksona.
Z biografii tej wybitnej osobowości muzycznej wynika, że był on ściśle związany z rejonem Małopolskim i Śląskim. W latach 1947-1948 uczęszczał do Państwowego Liceum Muzycznego w Krakowie, natomiast w latach 1948-1950 do Państwowego Liceum Muzycznego w Katowicach. W latach 1955-1958 był asystentem prof. Woytowicza w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej. Jego Sukces, obok niezwykłego talentu i godnej podziwu dyscypliny, wynikał z wysokich standardów moralnych, będących fundamentem jego życia, co stanowi wzorzec dla obecnych pokoleń młodych artystów.
Ważniejsze dzieła:
- Sonatina na flet i fortepian, 1951
- Kwintet na instrumenty dęte, 1952
- Sonata na róg i fortepian, 1954
- Mała uwertura na orkiestrę, 1955
- Symfonia nr 1 na smyczki, 1955
- Oda Béla Bartók in memoriam, 1956
- Symfonia nr 2 Sinfonia Concertante na fortepian i orkiestrę, 1959
- Koncert na dwa fortepiany i orkiestrę perkusyjną, 1958
- Riff 62 na orkiestrę,1962
- Générique na orkiestrę symfoniczną,1963
- Diphtongos, 1964
- Springfield Sonnet na orkiestrę,1965
- Solenne per 67 esecutori na sopran i 66 instrumentów,1967
- Training 68, 1968[11]
- Upstairs-Downstairs na 2 chóry dziewczęce lub chłopięce i orkiestrę, 1971
- Przygrywka i kolęda na orkiestrę smyczkową i 4 oboje, 1972
- Krzesany na orkiestrę, 1974
- Bogurodzica na chór mieszany i orkiestrę, 1975
- Kościelec 1909 na orkiestrę, 1976
- Siwa mgła na baryton i orkiestrę, 1979
- Exodus na chór mieszany i orkiestrę, 1981
- Victoria na chór mieszany i orkiestrę, 1983
- Angelus na sopran, chór mieszany i orkiestrę, 1984
- Orawa na orkiestrę smyczkową, 1986
- Preludium chorałowe na orkiestrę smyczkową, 1988
- I Koncert na fortepian i orkiestrę, 1997
- Missa pro pace (A. D. 2000) na głosy solowe, chór mieszany i orkiestrę, 2001
- Symfonia nr 3 September Symphony na orkiestrę, 2003 – hołd ofiarom 9/11
- Lament na chór mieszany a capella, 2003
- Symfonia nr 4 Sinfonia de motu na sopran, baryton, chór mieszany i orkiestrę, 2005 – z okazji Światowego Roku Fizyki
- Ricordanza na orkiestrę smyczkową, 2005
- Magnificat na głosy solowe, chór mieszany i orkiestrę, 2006
- 4 Mazurki na fortepian 2006
- Symfonia nr 5 Adwentowa na chór mieszany i orkiestrę, 2007
- Te Deum na głosy solowe, chór mieszany i orkiestrę, 2008 – z okazji 90. rocznicy odzyskania niepodległości Polski.
- Veni Creator na chór mieszany i orkiestrę smyczkową, 2008
- Hymn Paschalny na chór mieszany a capella, 2008
- Uwertura uroczysta na orkiestrę, dedykowana miastu Katowice, 2010
- II Koncert na fortepian i orkiestrę, 2011
- Lumen na chór mieszany a capella, 2011
- 4 Sonety do Laury na baryton i fortepian 2012
- Modlitwa do Małej Tereski na chór mieszany a capella, 2013
Filmografia:
- Narciarze, 1958
- Lunatycy, 1959
- Nikt nie woła, 1960
- Tarpany, 1961
- Milczące ślady, 1961
- Spotkanie w bajce, 1962
- Rodzina Milcarków, 1962
- I ty zostaniesz Indianinem, 1962
- Głos z tamtego świata, 1962
- Czerwone berety, 1962
- Milczenie, 1963
- Kryptonim Nektar, 1963
- Daleka jest droga, 1963
- Późne popołudnie, 1964
- Pięciu, 1964
- Orfeusz, 1964
- Obok prawdy, 1964
- Daleka jest droga, 1964
- Giuseppe w Warszawie, 1964
- Echo, 1964
- Ciemnogród, 1964
- Wyspa złoczyńców, 1965
- Trzy kroki po ziemi, 1965
- Jutro Meksyk, 1965
- Katastrofa, 1965
- Salto, 1965
- Marysia i Napoleon, 1966
- Powrót na ziemię, 1966
- Piekło i niebo, 1966
- Ktokolwiek wie…, 1966
- Chudy i inni, 1966
- Cała naprzód, 1966
- Bumerang, 1966
- Bicz Boży, 1966
- Sami swoi, 1967
- Westerplatte, 1967
- Upiór, 1967
- Stajnia na Salvatorze, 1967
- Morderca zostawia ślad, 1967
- Maria Skłodowska-Curie, 1967
- Wilcze echa, 1968
- Tabliczka marzenia, 1968
- Ostatni po Bogu, 1968
- Molo, 1968
- Człowiek z M-3, 1968
- Lalka, 1968
- Samotność we dwoje, 1968
- Dancing w kwaterze Hitlera, 1968
- Przygody pana Michała, 1969
- Sól ziemi czarnej, 1969
- Struktura kryształu, 1969
- Czerwone i złote, 1969
- Sąsiedzi, 1969
- Tylko umarły odpowie, 1969
- Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię, 1969
- Życie rodzinne, 1970
- Romantyczni, 1970
- Rejs, 1970
- Przystań, 1970
- Pierścień księżnej Anny, 1970
- Martwa fala, 1970
- Lokis. Rękopis profesora Wittembacha, 1970
- Góry o zmierzchu, 1970
- Bolesław Śmiały, 1971
- Brylanty pani Zuzy, 1971
- Die Rolle, 1971
- Gwiazda wytrwałości, 1971
- Perła w koronie, 1971
- Hipoteza, 1972
- Iluminacja, 1972
- Opętanie, 1972
- Szklana kula, 1972
- Zazdrość i medycyna, 1973
- Hubal, 1973
- Drzwi w murze, 1973
- Wielka miłość Balzaka, 1973
- Ziemia obiecana, 1974
- Morderstwo w Catamount, 1974
- Linia, 1974
- Bilans kwartalny, 1974
- Znikąd donikąd, 1975
- Trzecia granica, 1975
- Miłosierdzie płatne z góry, 1975
- Jarosław Dąbrowski, 1975
- Barwy ochronne, 1976
- Smuga cienia, 1976
- Trędowata, 1976
- Ptaki, ptakom…, 1976
- Z punktu widzenia nocnego portiera, 1977
- Dom kobiet, 1977
- Lekcja anatomii, 1977
- Rodzina Połanieckich, 1978
- Spirala, 1978
- Drogi pośród nocy, 1979
- Ród Gąsieniców, 1979
- Paciorki jednego różańca, 1979
- Krzesany, 1979
- David, 1979
- Król i ptak (Le Roi et l’Oiseau), 1980
- Pomnik, 1980
- Kontrakt, 1980
- Constans, 1980
- Pokuszenie, 1981
- Przypadek, 1981
- Z dalekiego kraju, 1981
- Niedostępna, 1982
- Imperatyw, 1982
- Na straży swej stać będę, 1983
- Marynia, 1983
- Credo…, 1983
- Sinobrody, 1983
- Rok spokojnego słońca, 1984
- Kronika wypadków miłosnych, 1985
- Paradygmat, czyli potęga zła, 1985
- Wkrótce nadejdą bracia, 1985
- Wherever you are, 1988
- Wygasłe czasy, 1987
- Stan posiadania, 1989
- Korczak, 1990
- Le retour, 1990
- Napoleon, 1990
- Życie za życie. Maksymilian Kolbe, 1990
- Długa rozmowa z ptakiem, 1990
- Dracula, 1992
- Mucha, 1992
- Dotknięcie ręki, 1992
- König der letzten Tage, 1993
- Śmierć i dziewczyna, 1994
- Faustyna, 1994
- Śmierć jak kromka chleba, 1994
- Legenda Tatr, 1994
- Maja Komorowska, 1994
- Duch z szoferem, 1995
- Dar serca, 1995
- Cwał, 1995
- Portret damy, 1996
- Sześć pieśni z Wyspiańskim, 1996
- Opowieści weekendowe: Niepisane prawa, 1996
- Opowieści weekendowe: Słaba wiara, 1996
- Opowieści weekendowe: Damski interes, 1996
- Opowieści weekendowe: Urok wszeteczny, 1996
- Opowieści weekendowe: Dusza śpiewa, 1997
- Opowieści weekendowe: Ostatni krąg, 1997
- Opowieści weekendowe: Linia opóźniająca, 1997
- Śląsk Kazimierza Kutza, 1997
- Brat naszego Boga, 1997
- Tydzień z życia mężczyzny, 1999
- Dziewiąte wrota, 1999
- Skowronek, 1999
- Pan Tadeusz, 1999
- Jest taki teatr, 1999
- Opowieści weekendowe: Skarby ukryte, 2000
- Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową, 2000
- Salwa, 2000
- Kreacje, 2000
- Pamiętam, 2000
- Pianista (The Pianist), 2002
- Zemsta, 2002
- Suplement, 2002
- Golgota jasnogórska Dudy-Gracza, 2002
- Philosopher’s paradise, 2004
- Persona non grata, 2005
- Królowie nocy, 2007
- Kraków Jana Pawła II, 2005
- Czarne słońce, 2007
- Serce na dłoni, 2008
- Poste restante, 2008
- Głosy wewnętrzne, 2008
- Rewizyta, 2009
- Profesor od serca. Zbigniew Religa, 2010
- Dies luctus, 2011
- Obce ciało, 2014